Anoreksja – dramat dzieci z dobrych domów

Anoreksja bardziej opisowo określana jest mianem jadłowstrętu psychicznego. W celu zdefiniowania tego poważnego dla ciała, ale i psychiki, zaburzenia, lekarze mówią o nieprawidłowościach odżywiania, których celem jest znaczny spadek wagi. Osiągnięcie rezultatu stanowi dla osoby chorej wartość najwyższą – priorytetem staje się wyniszczające ograniczenie przyjmowania pokarmów.

Anoreksję po raz pierwszy opisano w XVII wieku. Wydaje się więc, że wieloletnie praktyki zapobiegania i leczenia jadłowstrętu psychicznego pozwolą medycynie na opracowanie skutecznej i uniwersalnej terapii. Okazuje się jednak, że walka z anoreksją to proces trudny i złożony, wymagający współpracy psychologa i lekarza, ale przede wszystkim, chęci samego pacjenta, który niejednokrotnie nie jest w pełni świadomy grożących mu konsekwencji. Dlatego, próby leczenia jadłowstrętu psychicznego nierzadko kończą się niepowodzeniem i poważnymi skutkami zdrowotnymi, które ponosi chory.

Jakie czynniki zwiększają ryzyko zachorowania na anoreksję? Zdecydowanie płeć żeńska, choć obecnie spotyka się coraz więcej przypadków jadłowstrętu psychicznego u mężczyzn. Wpływ na zachorowanie ma niskie poczucie własnej wartości i brak samoakceptacji. Osobom o zwiększonym prawdopodobieństwie zachorowania towarzyszy też niewiara w swoje umiejętności i możliwości, niezadowolenie z sylwetki oraz zaburzone postrzeganie obrazu własnego ciała. Co więcej, mówi się też, że pacjenci panicznie obawiają się zmian fizycznych, związanych z dojrzewaniem płciowym. Redukcja masy ciała może mieć więc za zadanie zapobiegać kształtowaniu się trzeciorzędowych cech płciowych, generujących konieczność identyfikacji płciowej i zmierzenia się z własną seksualnością.

Mówi się również o biologicznym podłożu anoreksji. Naukowcy przedstawiają teorie, według których w patomechanizmie powstawania schorzenia dochodzi do zaburzeń neuroprzekaźnictwa w ośrodkowym układzie nerwowym. Za winowajcę uważa się między innymi serotoninę, której stężenie w organizmie chorych bywa patologicznie zwiększone. U tych pacjentów wzrasta więc poziom lęku, a anoreksja może mieć charakter odpowiedzi na nieustające napięcie.

W ostatnim czasie podkreśla się jednak wpływ negatywnego oddziaływania patologicznie ukształtowanych relacji rodzinnych na psychikę chorych. Nie bez przyczyny bowiem zwiększony odsetek zapadalności na jadłowstręt psychiczny obserwuje się wśród dzieci, pochodzących z tak zwanych dobrych domów – środowisk, w których panuje materialny dostatek, ale sfera emocji i wzajemnych kontaktów poważnie niedomaga. Dzieci wymagających rodziców na wysokich stanowiskach zawodowych nierzadko znajdują się pod nieustanną presją. Brakuje im pochwał, uznania i akceptacji. Przebywają w warunkach, w których poddawane są ciągłym wymaganiom i oczekiwaniom. Nie docenia się ich dotychczasowych starań. Dzieci te usilnie starają się być we wszystkim najlepsze, są ambitne i pracowite, panicznie jednak boją się niepowodzeń. Anoreksja stanowi więc potwierdzenie, że u podstaw zdrowia fizycznego leży zdrowa psychika.